معرفی رشته مهندسی فرماندهی و کنترل هوایی

نيروي هوايي در ديدگاه عامه مردم مساوي است با خلبان هايي که سوار بر هواپيما هاي شکاري، ضربتي، اکتشافي، مسافربري يا ترابري بر فراز آسمان ها پرواز مي کنند. در حالي که نيروي هوايي هر کشوري علاوه بر خلبانان، نيروهاي ديگري نيز هستند که مشاغل بسيار حياتي و مهمي را بر عهده دارند. براي مثال طراحي و فرماندهي پدافند هوايي عليه هدف هاي ثابت و متحرک دشمن و دفاع از مرزهاي هوايي کشور بر عهده مهندسين تکنولوژي فرماندهي و کنترل هوايي است.

اين رشته در کشور ما در دانشگاه علوم و فنون هوايي شهيد ستاري در سه گرايش کنترل شکاري. عمليات موشکي و اطلاعات عملياتي آموزش داده مي شود.در مفهوم عنوان اين رشته بايد گفت که واژه "مهندسي " در مفهوم مصطلح آن به معناي طراحي است و منظور از کلمه "تکنولوژي " اين است که فارغ التحصيل اين رشته بايد دانش نرم افزاري ، سخت افزاري و اطلاعاتي داشته باشد، که منظور از دانش اطلاعاتي ، اطلاع در تمام زمينه هاي نظامي از جمله اطلاعات عمليات ، اطلاع از انواع هواپيماها و موشک ها و اطلاع از سيستم هاي سازماني نيروي هوايي است .

واژه "فرماندهي " نيز، يعني اين که فارغ التحصيل اين رشته بتواند اِعمال مديريت بکند. به عبارت ديگر بتواند با استفاده از دانش سخت افزاري ، نرم افزاري و اطلاعاتي که کسب کرده است ، به ياري زير مجموعه خود، مأموريت هاي محوله نيروي هوايي را انجام دهد. در واقع دانش آموخته اين دانشکده به عنوان پايين ترين رده فرماندهي کار خود را با فرماندهي دانش آموختگان ديگر اين دانشگاه که در رشته هاي مهندسي هوا و فضا، مهندسي کامپيوتر، مهندسي برق و مديريت تحصيل کرده اند و در مجموعه نيروي هوايي کار مي کنند، آغاز مي کند.

واژه "کنترل " نيز مقوله اي از زنجيره اعمال فرماندهي است . به اين معنا که هر دانشجو بايد مهارت هاي گروهي و فردي را فرا بگيرد تا با زيرمجموعه خود و با ديگر نيروهاي دفاعي کشور اعم از نيروي زميني و نيروي دريايي ارتباط برقرار کرده و اطلاعات لازم را رد و بدل کند. اين رشته داراي سه گرايش کنترل شکاري ، عمليات موشکي و اطلاعات عملياتي است .

گرايش کنترل شکاري :

در گرايش کنترل شکاري دانشجويان توانايي رهگيري هاي هوايي و به کارگيري انواع تاکتيک ها و تکنيک هاي رهگيري هواپيماي خودي و هواپيماي دشمن را فرا مي گيرند و در نهايت در ايستگاه هاي رادار به کنترل و مراقبت قلمرو فضايي کشور مي پردازند و به محض اين که هواپيماي ناشناسي وارد مرزهاي هوايي کشور مي شود، به مبادي مذکور گزارش داده تا تصميم گيري هاي لازم انجام گيرد.

گرايش عمليات موشکي :

دانش آموختگان اين گرايش با توجه به تجهيزات و جنگ افزارهاي پدافندي مختلفي که در نيروهاي هوايي وجود دارد، در سايت هاي موشکي زمين به زمين در تخصص هاي "ارتفاع پست و پايين " و "ارتفاع متوسط و بالا" يا سيستم هاي سطح به سطح و در سايت هاي موشکي زمين به هوا در دو بخش ارتفاع پايين و ارتفاع متوسط و بالا مشغول به خدمت مي شوند. در واقع اين افراد با استفاده از سيستم هاي موشکي زمين به هوا يا زمين به زمين ، فرماندهي عمليات رزمي نيروي هوايي را برعهده دارند.

گرايش اطلاعات عملياتي:

دانشجويان گرايش اطلاعات عملياتي فرا مي گيرند که چگونه اطلاعات لازم را از وضعيت فرهنگي ، سياسي ، اجتماعي و بخصوص دفاعي کشورهاي همسايه ، منطقه و حتي فرامنطقه اي با استفاده از سيستم هاي الکترونيکي ، ماهواره اي و عکس هاي هوايي و تحليل و تفسير اين اطلاعات به دست آورند. در واقع به دست آوردن اطلاعات نظامي و غيرنظامي در زمان صلح و به کار بردن استراتژي آنها در زمان جنگ برعهده فارغ التحصيلان مهندسي تکنولوژي فرماندهي و کنترل هوايي گرايش اطلاعات عملياتي است .

توانايي هاي لازم :

ّدانشجويان رشته مهندسي تکنولوژي فرماندهي و کنترل هوايي از بين داوطلبان گروه آزمايشي رياضي و فني پذيرفته مي شوند. اين افراد علاوه بر موفقيت در آزمون سراسري بايد در معاينات پزشکي دانشگاه علوم و فنون هوايي شهيد ستاري نيز پذيرفته شوند که در اين مرحله ، داوطلب علاوه بر خصوصيات ظاهري که عبارت است از:
حداکثر سن 22 سال (در صورت انجام خدمت سربازي ، حداکثر سن 24 سال مي شود) و حداقل قد 160 سانتي متر بايد برابر با استانداردهاي بهداري نهاجا از سلامت جسماني برخوردار باشد. براي مثال ديد هر يک از چشم ها نبايد کمتر از 7 از 10 باشد.

در ضمن لازم است در مصاحبه عقيدتي و حفاظتي اين دانشگاه پذيرفته گردد. همچنين از سال 80 داوطلبان ورودي اين رشته علاوه بر گزينش هاي فوق لازم است که در کميته علمي اين دانشکده نيز پذيرفته شوند. اين کميته سه مقوله را مد نظر قرار مي دهد که شامل توان علمي (تسلط بر زبان انگليسي ، رياضيات و فيزيک )، آمادگي فيزيکي (نداشتن لکنت زبان ) و آمادگي روحي و رواني (توان مديريت از پايين ترين رده تا بالاترين سلسله مراتب فرماندهي ) مي شود.

در ضمن رشته مهندسي تکنولوژي فرماندهي و کنترل هوايي فقط داوطلبان مرد را مي پذيرد و داوطلبان بايد اين رشته را جزو يکي از 9 انتخاب اول فرم انتخاب رشته خود درج کرده باشند و در صورت پذيرفته شدن ، تحت هيچ شرايطي حتي قبول شدن در رشته هاي نيمه متمرکز، نمي توانند به ساير مؤسسات آموزش عالي کشور انتقال يابند. همچنين دانشجويان اين دانشگاه در طول دوره آموزش به غير از تعطيلات تابستاني ، تعطيلات بين دو ترم و تعطيلات عمومي ، در دانشگاه شبانه روزي هستند و کليه هزينه هاي آنها اعم از خوراک ، پوشاک ، کمک آموزشي و زيست آنها برعهده نيروي هوايي ارتش جمهوري اسلامي ايران است .

در طول مدت تحصيل نيز ماهيانه مبلغي به عنوان کمک هزينه تحصيلي دريافت مي کنند و بالاخره به فارغ التحصيلان اين دانشگاه در طول خدمت در نيروي هوايي ، مسکني مناسب و مطابق ضوابط نيروي هوايي واگذار مي شود همچنين فارغ التحصيلان در طول خدمت مي توانند با توجه به شرايط و نياز نيروي هوايي ارتش جمهوري اسلامي ايران از بورس هاي تحصيلي در مقاطع بالاتر از کارشناسي استفاده کنند.

موقعيت شغلي در ايران :

دانشگاه علوم و فنون هوايي شهيد ستاري يک دانشگاه نظامي است و دانشجويان رشته مهندسي تکنولوژي فرماندهي و کنترل هوايي با درجه ستوان دومي فارغ التحصيل مي شوند و چون به استخدام ارتش جمهوري اسلامي درمي آيند، از نظر آينده شغلي مشکلي نخواهند داشت . اين افراد کار خود را از پايين ترين رده فرماندهي (فرماندهي گروه ) آغاز مي کنند و با گذراندن دوره هاي حين خدمت ، به ترتيب سلسله مراتب فرماندهي شامل فرمانده دسته ، فرمانده گردان ، فرمانده هنگ ، فرمانده تيپ و فرمانده لشکر را طي مي کنند و در صورت داشتن توانايي ها و قابليت هاي لازم حتي مي توانند به فرماندهي کل نيروي هوايي ارتش جمهوري اسلامي ايران برسند همانطور که شهيد بزرگوار سرلشکر ستاري به اين رده از فرماندهي رسيد.